莲花生传记《铜洲遗教》研究

还克加

（西藏大学图书馆 西藏拉萨 850000）

莲花生在藏文各类文献中称为：“白玛桑坝哇”“邬金大师”“古如仁波切”等，在西藏是家喻户晓、妇孺皆知的历史宗教人物。他出生在古印度的乌仗那地区，即今巴基斯坦西北边境省的斯瓦特县境内。[1]公元8 世纪，莲花生和菩提萨埵（静命）等一批古印度的佛学家进藏传播佛法。其中，莲花生在藏的相关活动，早期的藏文文献中有所记载，如法藏敦煌文献P.T.44《金刚橛续十万部源流及修法》[2]和P.T.307《七罗刹女供养仪轨》[3]；英藏敦煌文献IOL Tib J 321 和IOL Tib J 644 都记载了莲花生的相关活动[4](后两部文献中未出现莲花生的具体名字，故在本文中暂不讨论)。目前，据我们所搜集到的材料来看，公元12 世纪之后,陆续出现了莲花生的伏藏传记、撰写传记和祈祷文传记，并从不同的角度叙述莲花生在藏的相关活动①参见孙林所著的《藏族史学发展史纲要》（中国藏学出版社：2006：158）“在历史上可能至少存在过2500种莲花生传，即便到今天，仍然有大大小小400多部《莲花生传》流传下来。”洛珠加措的论文《〈莲花生大师传〉一部不容忽视的史诗》（《法音》1992(12):22）“关于《莲花生大师传》的数量，有人粗略统计，约有450卷、1500余部、700余万诗行，可谓卷帙浩繁。”洛珠加措和俄东瓦拉翻译的《莲花生大师本生传》（青海人民出版社：2007:3-4）“将乌仗亚那莲花生，身、语、意、智慧、事业的情况，笔录成传记一万九百种，为了今后有约众弟子，隐藏起来寄望于后人”。。国外学者对莲花生的生平和传记做了大量的研究，包括1971年比斯考夫和哈特曼（Bischoff,F.A.&C.Hartman）对敦煌写本P.T.44 中莲花生的历史研究；[5]1997 年皮特·斯威格（Schwieger,P.）对莲花生的相关历史和相关信仰的研究；[6]2004 年杰克布·道腾（Dalton,J.）对敦煌写本中的莲花生的材料进行辑录研究；[7]2008 年罗布特·迈耶和凯赛·康特沃（Cantwell,C.,&R.Mayer.）夫妇对敦煌写本中莲花生相关历史和金刚橛教法的传播等研究。[8]国内研究莲花生及其传记的学者有洛珠加措、[9]索南才让、[10]朱丽霞[11]、蒲文成、[12]拉玛项加[13]等，在一些专著中也提到莲花生及其相关事件①参见尕藏加所著的《吐蕃佛教——宁玛派前史与密宗传承研究》（宗教文化出版社：2002）；蒲文成，参看加所著的《藏密溯源_藏传佛教宁玛派》（青海民族出版社：2006）；白玛措所著的《藏传佛教的莲花生信仰》（中国藏学出版社：2008）；〔法〕罗伯尔·萨耶所著，耿昇所翻译的《印度——西藏的佛教密宗》（中国藏学出版社：2005）和〔意〕图齐所著，耿昇翻译的《西藏宗教之旅》（中国藏学出版社：2000）等等。。其中学术界对莲花生伏藏传记《铜洲遗教》②《铜洲遗教》因未翻译成汉文，故各研究者在提到此传记时，汉文名有《莲花生传》《阿阇梨莲花生本生传记法源宝鬘-赤铜洲遗教》（见索南才让的论文《莲花生及其对藏传佛教的贡献》西藏民族学院学报：社会科学版1996（4）：30），《莲花生传-铜洲版》（见还克加的论文《刍议莲花生大师的传记类型》青藏高原论坛：2016（2）：107）及《桑林玛传》（见东主才让的论文《浅论藏族文学史上的早期传记〈莲花生传桑林玛〉》西藏研究（藏文）1995(2).60-66）等不同写法，因其藏文全名为《༄༅༔༔སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི་སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་ཆོཡོསེ་འབྱུང་ནཡོརི་བུའསྐྱི་ཕྲོསྤྲེང་བོ་ཞོསྤྲེསེ་བྱ་བོ་བོཞུགོསེ་སེཡོ》简称《རྣམོ་ཐརི་ཟོངསེ་གླསྐྱིང་མོ》，根据藏文原文我们认为译作《阿阇梨莲花生本生传法源宝鬘》简称《铜州遗教》比较合适。的研究始于上世纪，早在1993年首次被翻译成英文出版发行；[14]近年来波恩大学路易斯·杜尼（Lewis Doney）教授出版了一部研究性专著，文本做了重新翻译，并对相关议题发表了多篇文章。[15]另外，近几年一些研究生学位论文中也涉及到了《铜洲遗教》的相关研究③参见青海师范大学道吉当知的硕士研究生学位论文《藏族传记文学研究》（藏文，2013）；西藏大学索南卓玛的硕士研究生学位论文《略谈藏族分裂割据时期的传记文学》（藏文，2014）；西南民族大学华赞的博士研究生学位论文《吐蕃王朝分裂割据时期传记文献研究》（藏文，2020）等，前两篇介绍了此传记的主要内容，后一篇则对此传记的掘藏师娘·尼玛威色进行简介；此传记的相关问题，即此版本的结构、与一些版本的特点和后期变化；此传记的价值等三个方面进行了评析。。而专门研究莲花生传记《铜洲遗教》的论文，目前我们搜集到的只有东主才让先生藏文撰写的《浅论藏族文学史上的早期传记〈莲花生传桑林玛〉》一文，[16]其论文主要从传记的概念及相关问题，《铜洲遗教》的著者及成书年代，相关内容和特点三个方面进行阐述。本文从文献学的角度对莲花生传记《铜洲遗教》之版本、著者和成书年代、主要内容、其史料来源和后续影响作探讨。错误之处，敬请方家指正。

一、《铜洲遗教》的版本

目前，我们所搜集到的《铜洲遗教》有三种版本。邬金体（即楷书）手抄本：2022 年6 月，一位好友给我们发来一部《铜洲遗教》电子版，此手抄本的传记名为：《ཨུརི་རྒྱན་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི་རྣམོ་ཐརི་མོངའ་བོདོགོ་ཉེང་རིལ་བོསེ་ལྷོཡོ་བྲོགོ་སྲོསྐྱིན་བཱོིབཱོིཡོསྐྱི་སྦརི་རྗེསྤྲེསེ་འདྲ་བོ་ནསེ་གོཏསྤྲེརི་ནསེ་སྟཡོན་པོ་བོཞུགོསེ་སེཡོ》其名称中直接显示此版本是掘藏师娘·尼玛威色从洛扎地区所掘藏，藏文字体为邬金体，每个页面有5 行字，共214 页，此手抄本的第一至四页的左右两侧有莲花生、四臂观音和多闻子等八幅并不精致的彩色像，电子版原始版本的长宽度不好确定，语言简练，全文采用藏文分句线而非伏藏句点，虽然此手抄本与其他版本一样，共有41个章节，但其整体内容少于铅印本④参见铅印本（四川民族出版社）第54页从第7行至12行的内容；第63页第9行至17行的内容；第64页第1行至第10行内容；第107页至108页的内容；第147至148页的内容等等。，有些章节的名称也不同于铅印本⑤铅印本（四川民族出版社）第1章节的藏文名称：སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨའསྐྱི་སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་དྲསྐྱི་མོ་མོསྤྲེདོ་པོ་ལསེ༔ རྒྱལ་པོཡོ་ཨེསྐྱིནྡྲནྡྲ་བོཡོ་ངྷིངྷིསྐྱིསེ་ཡབོ་མོཛདོ་པོ་དོང་རྒྱལ་སེ་བོཟུང་བོའསྐྱི་ལསྤྲེའུ་སྟསྤྲེ་དོང་པོཡོའཡོ༔邬金体手抄本：སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདོ་མོའསྐྱི་དོང་པོཡོ་སྐྱོསྤྲེ་རྒྱུདོ་དོང་ རྒྱལ་སེ་གོཟུངསེ་བོ་དོང་ རྒྱལ་པོཡོ་ཨེསྐྱིན་ཏྲ་བྷོཡོ་དྷིསྐྱིསེ་ཡབོ་མོཛདོ་པོའསྐྱི་ལསྤྲེའུ་སྟསྤྲེ དོང་པོཡོའཡོ，甚至最后两个章节的内容及叙述方式完全不同于铅印本。此手抄本与铅印本相比，表现在写法不同的词汇较多⑥前者为铅印本，后者为邬金体手抄本对比如下：རྒྱ་གོརི་ཡུལ་གྱིསྐྱི་ནུབོ་ཕྱཡོགོསེ་དོཔོལ་ཨུ་རྒྱན་དོང་རྒྱ་གོརི་ཡུལ་གྱིསྐྱི་ལྷོཡོ་ཕྱཡོགོསེ་དོཔོལ་ཨུརི་རྒྱནབོཅིཡོ་ལྔ་དོང་བོཅྭོཡོ་ལྔམོཐུན་དོང་མོསྐྱི་མོཐུན་པོའསྐྱི་རླུང་དོང་འཐུན་དོང་མོསྐྱི་འཐུན་པོའསྐྱི་རླུང་ ཕྲུ་གུ་དོང་སྤུགོ་གུབོརྟུལ་ཞུགོསེ་དོང་བོརྟུལ་ཤུགོསེ སྦསེ་མོང་རྗེསྤྲེ་གོསེལ་སྣེང་དོང་སྦསེ་སྨངསེ་སེཡོ་རྗེསྤྲེ་བོསེལ་སྣེང་ བོཙེན་པོཡོ་ཁྲསྐྱི་སྲོཡོང་ལྡསྤྲེའུ་བོཙེན་དོང་རྩེདོ་པོཡོ་ཁྲསྐྱི་སྲོཡོང་སྡསྤྲེ་བོཙེན སྦ་ཡསྤྲེ་ཤོསྤྲེསེ་དོབྱངསེ་དོང་ཐ་སེཡོ་ཡསྤྲེ་ཤོསྤྲེསེ་དོབྱངསེ ཉེསྐྱི་ཤུ་པོ་དོང་ཉེསྐྱི་ཤུ་ཐམོ་པོ བོཀའ་བོསྩལ་པོ་དོང་བོཀའ་རྩེལ་པོ གོཡུ་རུ་ཁྲ་འབྲུགོ་ལ་གོཡཡོན་རུ་ཁྲམོ་འབྲུགོཔོ་གོཡོརི་དོང་དོཔོའ་གོཡོརི ཏ་རི་ཀླུ་གོང་དོང་རྟེགོ་རི་བློཡོ་གུང་ བློ་སྨན་ཉེང་བོཙེན་དོང་བློ་སྨན་མྱིང་བོཅིན ལྷོ་སྲོསེ་མུ་ཏསྐྱིགོ་བོཙེན་པོཡོ་དོང་ལྷོ་སྲོསེ་མུ་ཁྲསྐྱི་རྩེན་པོཡོམོ་རྨོཡོསེ་པོའསྐྱི་ལཡོ་ཏཡོགོ་དོང་མོ་སྨཡོསེ་པོའསྐྱི་ལཡོ་ཐཡོགོ ཅིང་ཤོསྤྲེསེ་ཀྱསྐྱི་རྟེ་དོང་ལྕང་ཤོསྤྲེསེ་ཀྱསྐྱི་རྟེ等等很多。。该手抄本的尾拔题记的大意是：在拉亚地方的山沟中，有一户人家生了一个男孩，为此×××和有信仰的阿妈扎西白宗二位，为了今生和后世消除障碍和净孽障，造经之精粹莲花遗教，望此善举能见莲花生之面，抄写者是班觉龙珠，扎西杰布提供了良好的食物⑦参见邬金体手抄本：ཀྱཀྱཻ་གླསྐྱིང་བོཞོསྐྱིའསྐྱི་མོཆོཡོགོ་གྱུརི་ལྷོཡོའསྐྱི་འཛམོ་བུ་གླསྐྱིང་ཡུལ་གྱིསྐྱི་མོཆོཡོགོ་གྱུརི་ལ་གོཡགོ་ལུང་བོའསྐྱི་ནང་སྐྱོཡོངསེ་ལསེ་འབུརི་དོཡོདོ་ལྷོ་ཁྱིསྐྱིམོ་གྲུ×××འདོསྐྱིརིཕ་ལ་བུ་སྐྱོསྤྲེསེ་གྲགོསེ་པོ་ཅིན་གྱིསྐྱི་མོསྐྱི××××××དོདོ་གུསེ་ལྡན་པོ་ཨེ་མོ་བོཀྲ་ཤོསྐྱིསེ་དོཔོལ་མོཛཚོམོསེ་གོཉེསྐྱིསེ་ཀྱསྐྱིསེ འདོསྐྱི་ཕྱསྐྱིའསྐྱི་རྐྱསྤྲེན་སེསྤྲེལ་སྒྲསྐྱིབོ་པོ་དོགོ་ཕྱསྐྱིརི་དུ བོཀའསྐྱི་སྙིསྐྱིང་པོཡོ་པོདྨདྨ་བོཀའ་ཆོསྤྲེམོསེ་བོཞོསྤྲེངསེ དོགོསྤྲེ་བོསེ་ཨུརི་རྒྱན་ཞོལ་མོཐཡོང་ཤོཡོགོ ཡསྐྱི་གོསྤྲེ་པོ་ནསྐྱི་དོཔོལ་འབྱཡོརི་ལྷུན་གྲུབོ་ཀྱསྐྱིསེ་བྲོསྐྱིསེ བོཀྲ་ཤོསྐྱིསེ་རྒྱལ་པོཡོསེ་ཟོ་མོ་བོཟོང་པོཡོ་བོཏབོམོངྷིངྒལལཾ。可见，当时条件允许的家庭流行手抄莲花生的传记以为家人今生和后世消除障碍和净孽障。我们虽然不敢确定此手抄本的确切年代，但通过此版本的书写格式、词汇及内容，初步认为此版本应早于19世纪，其抄录成册者、埋藏者和掘藏师与其他版本无异。

邬麦体（草书）手抄本：华赞在其博士论文《吐蕃王朝分裂割据时期传记文献研究》[17]中提到一部手抄本，此手抄本的名称为：《ཨུ་རྒྱན་གྱིསྐྱི་སློཡོབོ་དོཔོཡོན་ཆོསྤྲེན་པོཡོ་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི་རྣམོ་པོརི་ཐརི་པོ་ཉེང་གོཏསྤྲེརི་ཟོངསེ་གླསྐྱིང་མོརི་གྲགོསེ་པོ་བོཞུགོསེ་སེཡོ》，其名称不同与其他版本，藏文“ཟོངསེ་གླསྐྱིང་མོ”一词直接在文献名称中出现。华赞博士说，其字体为邬麦体即草书，很可惜只有前部分的26 页，华赞博士认为开头就与铅印本的叙述方式不同,也不同于邬金体手抄本。

木刻版：噶玛噶举派著名学者贡追·云丹嘉措（1813-1899）搜集整理的《大宝伏藏》也称《宝藏法》，《大宝伏藏》有两个版本：八邦寺（1727 年建）版本共有107 函，楚布寺（1189 年建）版本有63函①关于《大宝伏藏》两个版本有多少涵说法不一样，诺布旺丹先生在《伏藏传统学术源流考》中：“以《大宝藏》为题在白邦寺（1712年建）、楚布寺（1189年建）以木刻版印刷并进行出版，这部文集总共有60卷111函。”见《西藏研究》（2017（5）：41）；达瓦洛智先生所编，四川民族出版社（1997年）出版的《大宝伏藏文库——藏医集》的出版说明中认为：《宝藏法》有64函和111函两种版本。。《大宝伏藏》的两个木刻版的第1 函中均收录了莲花生的伏藏传记《铜洲遗教》，传记名为：《༄༅༔༔ སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི་སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་ཆོཡོསེ་འབྱུང་ནཡོརི་བུའསྐྱི་ཕྲོསྤྲེང་བོ་བོཞུགོསེ་སེཡོ༔རྣམོ་ཐརི་ཟོངསེ་གླསྐྱིང་མོའཡོ》其名称与以上两个手抄本不同。以楚布寺版本为例每个页面有6行字，正文部分为204页，其正文后面添加了娘·尼玛威色和噶玛阿旺云丹加措的两篇祈祷文传记，共219页。

《铜洲遗教》整理后的铅印本在四川民族出版社于1989年出版发行的《莲花生传》②《莲花生传》中有娘·尼玛威色的《铜洲遗教》和打热那他的《莲花生大师三信具足》等传记。《铜洲遗教》在第3至193页之间。、西藏人民出版社于2012 年出版发行的莲华生大士传丛书《本生传汇编》③《本生传汇编》中有《铜洲遗教》在内的24部伏藏、撰写和祈祷文传记。《铜洲遗教》在其第1至95页之间。以及于2017 年出版发行的《莲华生大士及百名伏藏师》④《莲华生大士及百名伏藏师》中有《铜洲遗教》及《娘·尼玛威色传记》等。《铜洲遗教》在其第265至364页之间。中均有收录。以上三个铅印本的整理者和出版者均未说明其来源。我们通过比较，《铜洲遗教》的三个铅印本均来自《大宝伏藏》中的木刻版。二者从章节的划分到传记内容，再从词汇到伏藏句点都无变动，铅印本的每个章节内容结束后，都标注有关于章节名称“莲花生本生传无垢之（སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨའསྐྱི་སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་དྲསྐྱི་མོ་མོསྤྲེདོ་པོ་ལསེ༔）”的文字，这在我们所读到的邬金体手抄本和华赞博士所提到手抄本中均未出现。

二、《铜洲遗教》的主要内容

《铜洲遗教》的主要内容，依据铅印本按章节简要叙述如下：

第1 至5 章的主要内容：莲花生是大悲观世音菩萨之化身，古印度乌仗那的国王安札菩提与幼年（8岁）莲花生在莲花丛中的际遇，国王把莲花生带到宫中给予王子之位的故事；莲花生为了众生利益放弃王子之位，前往清凉寒林的尸林修行并得到空行母的加持；莲花生前往金刚座等并拜阿阇梨信如斯哈等为师，系统学习佛法密宗并修行；在萨霍尔和乌仗那等地方，莲花生显示幻术而使当地人开始信仰佛教；在金刚座莲花生与外道者辩论及显示幻术而获胜的情况；莲花生在古印度和尼泊尔交界处的央黎雪（ཡང་ལསྤྲེ་ཤོཡོདོ）修行洞中从正法和金刚撅相结合而修大手印之持明的情况等。

第6至23章的主要内容：赤德祖丹和金城公主的儿子赤松德赞赞普出生的情景，赞普赤松德赞娶三位妃子并开始从政；赞普为了引进印度佛教，他在21岁时，邀请古印度的菩提萨埵进藏，并为其修建桑耶寺；修建桑耶寺过程中面对藏地鬼神的破坏，赞普在菩提萨埵的指点下派人邀请莲花生以及赞普的使者与莲花生在芒域见面的情况；莲花生及赞普使者前往桑耶的途中，降伏了象雄的扎拉模扎美（དོགྲ་བློ་མུ་ཙེ་མོསྤྲེདོ）、念青唐拉等鬼神；莲花生来到札玛宫中与赞普相见，并降伏附近的一些鬼神；赞普赤松德赞及莲花生修建桑耶寺并为其开光；莲花生、菩提萨埵、大译师噶瓦贝杂及觉若鲁坚参等翻译佛教典籍；莲花生为了验证自己所传授和翻译的佛学典籍是否纯正，派遣努·南卡宁波等五人到古印度学习佛教，努·南卡宁波返藏后，通过修行获得成就的事迹；赞普派遣坝郭·贝若扎那和藏拉珠到古印度学习大圆满，学成并返藏后，由于妃子才邦杂·玛坚等人的嫉妒，坝郭·贝若扎那流放至察瓦荣的情况；赞普为了弘扬佛教，保护派遣到古印度学习的佛教徒，制定佛教教律；当佛教在藏地开始传播时，赞普想邀请在古印度的五百名班智达中最优秀的比马拉米札（无垢友）进藏，以及他对坝郭·贝若扎那流放至察瓦荣而感到后悔；赞普从内地、斯里兰卡、萨霍尔、克什米尔、乌仗那邀请佛学大师与藏族译师一起对佛学典籍进行翻译和审定；赞普赤松德赞向莲花生请求为自己增寿而举行一系列的福寿法事；莲花生为赞普在内的大臣及弟子们传授密宗修法，并培养出了堪卓益西措杰、桑杰益西、昂蓝嘉瓦却央等获得成就的弟子；在莲花生的指引下，迎请呗噶为桑耶寺为主的一切寺庙的护法神，莲花生、坝郭·贝若扎那、努·南卡宁波、巴·益西央等人翻译护法咒术；莲花生埋藏伏藏，给赞普赤松德赞讲述了一些未来的预言；莲花生莅临青朴、扎央宗、雅砻协扎等藏地的所有修行处，阐述伏藏教法的性质和对后人留下遗教等。

第24 至36 章的主要内容为：莲花生为藏地的赞普、大臣、僧尼、格西和敦巴、俄巴（咒师）、禅师、瑜伽师、大众、妇女、施主与福田、医生、有法缘者、百姓等留下遗教的情况等。

第37 至41 章的主要内容为：赞普、大臣和百姓请求莲花生传授观世音菩萨的教导；莲花生讲述大悲观世音菩萨如何通过三种悲心对六道众生祈怜悯；莲花生讲述大悲观世音菩萨的六字真言之功德；莲花生为回敬藏地的人们而唱道歌；莲花生前往西南罗刹时为回敬磕头和送行者唱道歌的情况等。

通读莲花生伏藏传记《铜洲遗教》，我们发现有些内容不同于其他藏文文献的记载，比如，莲花生从芒域到桑耶途中所降伏的鬼神的数量不同于《韦协》；莲花生与赞普见面的情景不同于《韦协》；莲花生在藏的活动时间不同于《韦协》，《韦协》记载莲花生在藏的活动时间很短暂，而《铜洲遗教》中明确其在藏时间长达51 年①བོདོགོ་འདྲ་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་འདོསྐྱི༔ བོསེཡོདོ་ནམོསེ་བོསེགོསེ་པོསེ་ཨུ་རྒྱན་ཡུལ་དུ་སྐྱོསྤྲེསེ༔ སུམོ་སྟཡོང་དྲུགོ་བོརྒྱ་རྒྱ་གོརི་ཡུལ་དུ་བོསྡདོ༔ ལསེ་ཀྱསྐྱི་བོདོསེ་པོསེ་བོཡོདོ་ཡུལ་དོབུསེ་སུ་ཕྱསྐྱིན༔ ལྔ་བོཅུ་རྩེ་གོཅིསྐྱིགོ་ཁོ་བོ་ཅིན་འདོསྐྱིརི་བོསྡདོ༔参见《莲花生传》（藏文）四川民族出版社，1989：138.；《铜洲遗教》认为，噶玛拉西拉②རྒྱ་ནགོ་ཡུལ་ནསེ་སློཡོབོ་དོཔོཡོན་ཀ་མོ་ལ་ཤཱིསྐྱི་ལ་བྱ་བོ་མོཁོསེ་པོ་ཆོསྤྲེན་པོཡོ་བོཞུགོསེ་པོ་ཡང་སྤྱན་དྲངསེ参见《莲花生传》（藏文）四川民族出版社，1989：102.娘·尼玛威色所著《娘氏宗教源流》也持以上观点（西藏藏文古籍出版社，2010:307）。来自内地，不同于藏文其他文献记载即来自印度等等。

三、《铜洲遗教》的著者和成书年代

《铜洲遗教》是目前为止，我们所发现莲花生繁多传记中最早的一部。它属于伏藏文献，故有记录者、埋藏者及掘藏者。该传记正文记载，“此传（阿阇梨莲花生本生传记法源宝鬘）是证得不忘陀罗尼的妃子（堪卓益西）措杰，为了后代徒众增强信仰，以及为无明者照亮法之慧眼，记录成册并埋藏起来，望与有缘的善根者结缘。”[18]可以看出，此传记是由堪卓益西措杰记录成册，并埋藏起来的,五世达赖喇嘛阿旺洛桑加措曾进一步说明，堪卓益西措杰把此传记记录成册后，埋藏于康松桑康林③参见《东噶藏学大辞典》（中国藏学出版社:2002：307）康松桑康林（ཁོམོསེ་གོསུམོ་ཟོངསེ་ཁོང་གླསྐྱིང་）是赞普赤松德赞的妃子次邦萨·美朵卓模仿桑耶寺的主体建筑，在桑耶寺围墙外的南部所修建的神庙。，并对此传记获得传承者进行了记录。[19]关于此传记的掘藏师在正文的最后：“由娘·尼玛威色所掘藏出来的。”④关于此传记的记录成册者、埋藏者和掘藏者，四川民族出版社（1989）《莲花生传》（藏文）的第193页由记载：སློཡོབོ་དོཔོཡོན་ཆོསྤྲེན་པོཡོ་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི༔ སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་ཆོཡོསེ་འབྱུང་ནཡོརི་བུའསྐྱི་ཕྲོསྤྲེང་བོ་འདོསྐྱི༔ མོསྐྱི་བོརྗེསྤྲེདོ་གོཟུངསེ་ཐཡོབོ་ཇཡོ་མོཡོ་མོཚོཚོ་རྒྱལ་གྱིསྐྱིསེ༔ ཕྱསྐྱི་རིབོསེ་གོདུལ་བྱ་དོདོ་པོ་སྐྱོསྤྲེདོ་པོ་དོང༔ མོ་རིསྐྱིགོ་མུན་སེསྤྲེལ་ཆོཡོསེ་ཀྱསྐྱི་སྤྱན་ལྡན་ཕྱསྐྱིརི༔ ཡསྐྱི་གོསྤྲེརི་བོཀཡོདོ་ནསེ་རིསྐྱིན་ཆོསྤྲེན་གོཏསྤྲེརི་དུ་སྦསེ༔ སྐལ་ལྡན་ལསེ་འཕྲོཡོ་ཅིན་དོང་འཕྲོདོ་པོརི་ཤོཡོགོ༔ སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི༔ སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་ཆོསྤྲེན་མོཡོ་ཆོཡོསེ་འབྱུང་ནཡོརི་བུའསྐྱི་ཕྲོསྤྲེང་བོ་ཞོསྤྲེསེ་བྱ་བོ༔ ཁྱིདོ་པོརི་གྱིསྐྱི་གོདོམོསེ་པོ་ཐུན་མོཡོང་མོ་ཡསྐྱིན་པོའཡོ༔ གོཏསྤྲེརི་རྒྱ༔ སྦསེ་རྒྱ༔ ཟོབོ་རྒྱ༔ སེ་མོ་ཡ༔ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔ སློཡོབོ་དོཔོཡོན་རིསྐྱིན་པོཡོ་ཆོསྤྲེ་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི་སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་ནཡོརི་བུའསྐྱི་ཕྲོསྤྲེང་བོ་ཞོསྤྲེསེ་བྱ་བོ༔མོངའ་བོདོགོ་ཉེང་རིལ་པོ་ཅིན་གྱིསྐྱིསེ་གོཏསྤྲེརི་ནསེ་དྲངསེ་པོའཡོ༔但是，东主才让先生认为：由于此传记的第18章中，莲花生以预言的方式，叙述了赞普赤松德赞去世后，安达·热巴坚、赞普朗达玛、拉龙白多、贡巴饶色等堪卓益西措杰之后的人物及发生的一些历史事件。因此，此传记并非堪卓益西措杰记录成册，而是由掘藏师娘·尼玛威色或同时代的某人所撰写成文。[20]伏藏文献中借预言之名，叙述伏藏文献抄录者之后的人物及历史事件颇多，这也是伏藏文献的特点之一，比如莲花生的著名伏藏传记《莲花遗教》①《莲花遗教》汉译本《莲花生大师本生传》由洛珠加措和俄东瓦拉翻译，青海人民出版社出版发行（1990年和2007年出版发行）中就借用预言之名，不但叙述《铜州遗教》中记载的预言内容外[21]，还对近50名掘藏师的出生地、姓名及将要掘藏的伏藏品和文献进行预言[22]。我们在《铜州遗教》中也发现借用预言之名来阐述伏藏文献记录成册之后的人物或事件。另外，赞普赤松德赞时期记录成册的伏藏文献，没有吐蕃时期的藏文书写特点。因此，部分文献研究者认为，这些伏藏文献很可能是掘藏师所撰写，即“真正的作者很可能就是这位声称发现此书的宁玛派僧人”，[23]或把一些伏藏文献的掘藏师假托给赞普或妃子。我们认为，以上前辈学者的结论否定了宁玛派和苯教为首，各教派的伏藏文献及伏藏文化，结论偏草率。首先，伏藏文化不是宁玛派和苯教独有的，藏传佛教各教派中都出现过一些伏藏文献或掘藏师，[24]其历史文化渊源可以追随至古印度；[25]其次，历史上对莲花生传记包括在内的伏藏文献质疑声不断，[26]但藏族史学家们撰写历史文献时，无人不参考莲花生传记在内的伏藏文献。有些近现代史学家认为伏藏文献中一些内容是独一无二的②参见格敦群培著作第1集（西藏藏文古籍出版社：2008：196）ཆོསྤྲེསེ་ཡ་མོཚོན་པོ་རྒྱལ་པོཡོ་བོཀའ་ཐང་དུསྒྲ་གོཅིན་འཛཛིན་འཁྲུངསེ་མོཆོཡོདོ་རྟེསྤྲེན་རྣམོ་དོགོ་ལགུསེ་པོསེ་བོཏུདོ་ནསེ་རིང་གོསྐྱི་དོབུ་སྐྲ་བོཅིདོ ཅིསྤྲེསེ་བོཡོདོ་ལ་ཡསྤྲེ་མོ་གྲགོསེ་པོའསྐྱི་སྒྲཡོསེ་འདོསྐྱི་བྱུང་ དོསྤྲེསེ་ན་ཐང་ཡསྐྱིགོ་སྡསྤྲེ་ལྔ་ལ་བོརྙིསེ་རྒྱུ་མོསྐྱི་འདུགོ 其中第一句在《五部遗教》（民族出版社，1986:106）和《莲华生大士遗教·五部箴言》（西藏人民出版社，2011:82）སྒྲ་གོཅིན་འཁྲུངསེ་ནསེ་མོཆོཡོདོ་རྟེསྤྲེན་དོགོ་ལ，有些历史研究者甚至把伏藏文献作为研究藏族历史的重要资料之一，[27]甚至有人认为，有些藏族历史上出现过的人物或事件，只有依据伏藏文献才能阐释清楚其真实面目；[28]再次，伏藏文献是藏文文献中的一种特殊文献，其埋藏前的书写形式（密符）、书写材料（黄纸等）、埋藏时的容器、护宝神、掘藏师及掘藏仪式，以及对密符的解读和还原成藏文都有一定的程序和要求③参见加益·扎西平措的论文《藏族伏藏概述》《中国藏学》（藏文）1997:1；诺布旺丹（俄日航旦）的博士论文《伏藏史诗论》（2001年）；还克加的论文《从“莲花遗教”谈宁玛派的伏藏文献》《西藏大学学报》（藏文版）2009:4等等。。

综上所述，目前所看到《铜州遗教》的所有版本中，均写明抄录者为堪卓益西措杰将其埋藏，公元12 世纪由掘藏师娘·尼玛威色掘藏。但需要注意的是，堪卓益西措杰其人，我们尚未在敦煌藏文文献及藏文早期文献《韦协》中发现相关记载，只在《拔协》和《拔协·增补本》中出现过其记载④韦色朗的《韦协》内容均为：ཇཡོ་མོཡོ་ལྔ་ཁོབོ་ཏུ་བོཞོསྤྲེསེ་པོ་ལ མོཆོསྐྱིམོསེ་བོཟོང་ལྷོ་མོཡོ་བོཙེན་དོང་ མོཁོརི་ཆོསྤྲེན་བོཟོའ་མོཚོཚོ་རྒྱལ་གོཉེསྐྱིསེ་སྒྲུབོ་པོ་མོཛདོ་པོསེ་ཕྱགོ་རིསྐྱིསེ་མོསྤྲེདོ་དོཡོ（参见西藏藏文古籍出版社，2012:123;209），需要进一步深入研究。另外，无论是堪卓益西措杰埋藏的母本，还是掘藏师掘藏出来后公布于众的版本，都与我们所目睹的所有版本不同，内容均少于现有版本。众所周知，从公元12 世纪至19 世纪贡追·云丹嘉措搜集整理印刷《大宝伏藏》前的近700多年间，《铜洲遗教》在西藏以手抄本的形式流传（上面提到的邬金体手抄本的尾拔题记中可以证实这点），在流传过程中有人对《铜洲遗教》的母本的词汇、掘藏师的掘藏地点、叙述方式、书写特点和历史事件作了改写、删减和增补。比如《铜洲遗教》中关于莲花生的预言内容，铅印本中多于邬金体手抄本⑤参见手抄本第87页。。我们不能因为传记正文中的一部分内容而否定整篇内容，正如近代学术大师格敦群陪先生认为，伏藏文献《五部遗教》的大部分内容或渊源还是早期所撰写的⑥ཐང་ཡསྐྱིགོ་སྡསྤྲེ་ལྔརི་གྲགོསེ་པོ་འདོསྐྱིའསྐྱི་བྱསྐྱིངསེ་རྣམོསེ་ཆོསྤྲེསེ་གོནའ་དུསེ་སུ་བྲོསྐྱིསེ་པོ་ཞོསྐྱིགོ་ཡསྐྱིན་པོརི་གོཡོརི་མོ་ཆོགོ་ལ འཡོན་ཀྱང་ཚོཛིགོ་སྦྱོཡོརི་ཕལ་ཆོསྤྲེརི་ཉེསྤྲེསེ〈ཉེམོསེ〉པོ་དོང་ བླུན་འཆོརི་གྱིསྐྱི་རྫུན་ཡང་མོང་དུ་བོསྲོསྤྲེསེ་པོསེ་ཡསྐྱི་གོརི་འཡོང་བོ་ཞོསྐྱིགོ་མོསྐྱི་འདུགོ་ནའང་ སྔཡོན་གྱིསྐྱི་ལཡོ་རྒྱུསེ་རྣམོསེ་ལ་དོསྤྲེ་འདྲ་རྐྱང་མོ་གོཏཡོགོསེ་མོགོཡོ་ནསེ་མོཇུགོ་གོསྐྱི་བོརི་རྫུན་ཚོཛིགོ་གོཅིསྐྱིགོ་ཀྱང་མོ་འདྲསྤྲེསེ་པོ་ཞོསྐྱིགོ་རྙིསྤྲེདོ་དོཀའ参见格敦群培著作第2辑.西藏藏文古籍出版社2008：82.。同样，莲花生的伏藏传记《铜洲遗教》也是如此。

四、《铜洲遗教》的史料来源与后续影响

苏格兰哲学家、历史学家评论家托马斯·卡莱尔（Thomas Carlyle）指出：“历史是无数传记的结晶”。[29]同样，莲花生的伏藏传记《铜洲遗教》也是藏族史料的重要组成部分，我们在《铜洲遗教》不同版本中虽未发现一处说明其资料来源，但部分内容与早期的藏文史料大体相同。

从《铜洲遗教》铅印本的内容来看，有些内容与被学界认为可靠的敦煌文献的内容相近。①关于莲花生的名字“白玛桑坝哇”（སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་སེལཾ་བྷོ་ཝ），《铜洲遗教》中出现的频率很少，唯一一次出现在第8 章中，赞普下令迎请莲花生时，称莲花生为白玛桑坝哇①སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་སེལཾ་བྷོ་ཝ参见《莲花生传》（藏文），四川民族出版社，1989：38.，其余章节中都以“白玛军乃”或“洛奔白玛”（པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་སེམོ སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ）代替。而在敦煌文献P.T.0044《金刚橛续十万部源流及修法》中连续出现4次3 种不同写法②《法国国家图书馆藏敦煌藏文文献》（1）记载：པདོ ་ོམ་ོསམེ ་ོབ་ོབོ ཨེ་ཙེ་ར་ྒྱསམེ ་ོབོ་བོ པདོ ་ོམ་ོསེམོ་བ་ོབོ ཨ་ེཙ་ེར་ྱསམེ ་ོབ་ོབོ参见上海古籍出版社，2006:253,255,256.，敦煌文献P.T.0307《七罗刹女供养仪轨》中出现1 次，不同于P.T.0044 中的写法并有堪布的头衔③རྒྱ་གོརི་གྱིསྐྱི་མོཁོན་པོཡོ་པོདོ་མོ་སེལཾ་བོ་བོ参见《法国国家图书馆藏敦煌藏文文献》(5).上海古籍出版社，2006：17.。从以上的记载看，莲花生的名字从“白玛桑坝哇”逐渐以“白玛军乃”或“洛奔白玛”代替。②关于金刚撅教法的渊源及修行地，《铜州遗教》的第5 章中提到，莲花生在古印度和尼泊尔的交界处央黎雪修行洞中修行时，由于鬼神的干预，使得古印度、尼泊尔和藏地三年无雨，寸草不生，瘟疫和饥荒不断。为此，莲花生派自己的尼泊尔学生吉拉吉萨（ཇསྐྱི་ལ་ཇསྐྱི་སེ）和更拉更萨（ཀུན་ལ་ཀུན་སེ）前往印度，寻求教法，在众多班智达的推荐下，莲花生的上师巴扎哈迪（སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པྲ་ཧོསྟསྐྱི）传授了《金刚撅续十万部》的一部分。当他到达央黎雪修行洞后，天上开始下雨，草木茂盛，瘟疫和饥荒戛然而止，莲花生开始修行金刚橛法，并获得成就，降伏思窝四女神（བོསེསྤྲེ་མོཡོ་མོཆོསྤྲེདོ་བོཞོསྐྱི）等的故事。敦煌文献P.T.0044《金刚橛续十万部源流及修法》中认为，《金刚撅续十万部》最初是莲花生从央黎雪派尼泊尔的库扎哇释迦布（ཁུརི་ཙེ་བོ་ཤཱིཀྱ་སྤོརི）和俄素（ཨེསྐྱི་སེཡོ）到（古印度的）那烂陀寺迎请，返回央黎雪后莲花生和其弟子修行，并获得成就。对莲花生的弟子巴郭·贝若杂那等修行并获得成就及传承有所说明。其中还有思窝四女神（བོསེསྤྲེ་འསྐྱི་ལྷོ་མོཡོ་བོཞོསྐྱི）在晚上杀人并侵占地盘，故莲花生降伏他们的故事。③关于“夏梅岗噶”，《铜洲遗教》中的第9章中提到莲花生从芒域前往桑耶的路上降伏藏地的鬼神中，就提到降伏夏梅岗噶④参见《莲花生传》（藏文）（四川民族出版社，1989）第42页：ཤོ་མོསྤྲེདོ་གོངསེ་དོཀརི་རྡཡོ་རྗེསྤྲེ་སྤྱན་གོཅིསྐྱིགོ་མོ；而在《法国国家图书馆藏敦煌藏文文献》5（上海古籍出版社，2006）第18页：གོངསེ་དོཀརི་ཤོ་མྱིསྤྲེདོ་རྡཡོ་རྗེསྤྲེ་ཀུན་དུ་བོཟོང་的故事，敦煌文献P.T.0307《七罗刹女供养仪轨》中提到莲花生及伦·贝吉桑格降伏夏梅岗噶的故事，虽然传记和敦煌文献中的“夏梅岗噶”的写法异样，故事情节有所不同，但大意相同即莲花生降伏“夏梅岗噶”。我们认为，莲花生伏藏传记《铜州遗教》所记载的部分内容与敦煌文献中莲花生及其相关事件的记载大体相同。

《铜洲遗教》对莲花生在《韦协》等早期文献中记载的“法力高强，举世无双”的基础上进行神话。首先，传记中认为，莲花生是观世音之化身⑤ཨུ་རྒྱན་དོང་རྒྱ་གོརི་གྱིསྐྱི་ཡུལ༔ ཁྱིདོ་པོརི་དུ་བོཡོདོ་ཁོ་བོ་ཅིན་གྱིསྐྱི་ཞོསྐྱིང་ཁོམོསེ་ཐམོསེ་ཅིདོ༔ འཕགོསེ་པོ་སྤྱན་རིསེ་གོཟོསྐྱིགོསེ་ཀྱསྐྱིསེ་འདུལ་བོའསྐྱི་ཕྱསྐྱིརི༔ སྤྲུལ་སྐུ་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཞོསྤྲེསེ་བྱ་བོསེ་འགྲཡོ་བོའསྐྱི་དོཡོན་མོཛདོ་པོརི་སྤྲུལ་ལཡོ参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:3.，是化生而非胎生,即出生在莲花之中⑥ཉེཡོན་ཅིསྐྱིགོ་ང་ནསྐྱི་སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཏསྤྲེ༔ མོངལ་གྱིསྐྱིསེ་མོ་གོཡོསེ་མོཚོཚོ་སྐྱོསྤྲེསེ་རྡཡོ་རྗེསྤྲེ་ཡསྐྱིན༔原文为：སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ནསྐྱི༔ སྐུ་མོངལ་གྱིསྐྱིསེ་བོསྐྱོསྤྲེདོ་པོདྨདྨའསྐྱི་ནང་ནསེ་འཁྲུངསེ༔参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:48,102.。其次，对莲花生的法术也开始详细描写，如可以飞上天⑦སློཡོབོ་དོཔོཡོན་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིསྐྱིསེ་ནམོ་མོཁོའ་ལ་བྱཡོན་ནསེ༔ མོང་ཡུལ་གུང་ཐང་དུ་ཟློ་བོ་གོསུམོ་བོཞུགོསེ་པོ་དོང༔参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:39.。可以把土石变为黄金，伸手便可移走所有的山，一个眼光可以把日月降到地面，一个手指可以把江河倒流⑧ང་ལ་སྣེང་བོ་ཐམོསེ་ཅིདོ་གོསེསྤྲེརི་དུ་ཡཡོདོ་གོསུངསེ་ནསེ༔ ཕྱགོ་གོཡསེ་པོ་མོང་ཡུལ་གུང་ཐང་གོསྐྱི་ཕྱཡོགོསེ་སུ་བོརྐྱངསེ་པོསེ༔ གོཡསེ་ཕྱཡོགོསེ་ཀྱསྐྱི་རིསྐྱི་ཐམོསེ་ཅིདོ་གོཡཡོན་ཕྱཡོགོསེ་སུ་བོསྒྱུརི༔ ཕྱགོ་གོཡཡོན་པོ་ནུབོ་ཕྱཡོགོསེ་སུ་བོརྐྱངསེ་པོསེ༔ སེ་རྡཡོ་ཐམོསེ་ཅིདོ་གོཟོསྐྱི་མོཆོཡོང་བྱསྤྲེ་རུ་གོསེསྤྲེརི་གོཡུརི་བོསྒྱུརི་ནསེ༔ བོང་ཆོསྤྲེན་པོ་རྣམོསེ་ལའང་བྱསྐྱིན་ནསེ༔ ལྟ་སྟངསེ་ཞོསྐྱིགོ་མོཛདོ་པོསེ་ཉེསྐྱི་ཟློ་སེ་ཕབོ༔ སྡསྐྱིགོསེ་མོཛུད（ོ མོཛུབ）ོ ཞོསྐྱིགོ་མོཛདོ་པོསེ་ཆུ་བོཡོ་གྱིསྤྲེན་ལ་ཟློཡོགོ༔参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:40.，莲花生用法力将所有梵文文献从古印度的那烂陀寺请到桑耶寺⑨རྒྱ་དོཔོསྤྲེ་རྒྱ་གོརི་གྱིསྐྱི་ཤྲཱིཤྲཱིསྐྱི་ན་ལསྤྲེནྡྲནྡྲའསྐྱི་གོཙུགོ་ལགོ་ཁོང་ན་བོཞུགོསེ༔ སློཡོབོ་དོཔོཡོན་པོདྨདྨསེ་རྫུསེ་འཕྲུལ་གྱིསྐྱིསེ་བློངསེ་ཏསྤྲེ༔ རྒྱ་གོརི་ན་མོ་ལུསེ་པོརི༔ དོ་ལྟ་དོཔོལ་བོསེམོ་ཡསེ་དོཀཡོརི་མོཛཚོདོ་ན་བོཞུགོསེ་སེཡོ༔参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:62.。再次，对莲花生的前世进行描述，赞普赤松德赞、寂护和莲花生是前世的三兄弟⑩བོཡོདོ་ཡུལ་དོབུསེ་སུ་སྐྱོསྤྲེསེ་པོའསྐྱི་བོཙེན་པོཡོ་ཁྲསྐྱི་སྲོཡོང་ལྡསྤྲེའུ་བོཙེན་དོང་༔ ཟོ་ཧོཡོརི་ཡུལ་ནསེ་བྱཡོན་པོའསྐྱི་མོཁོན་པོཡོ་བོཡོ་ངྷིངྷིསྐྱི་སེཏྭ་དོང༔ ཨུ་རྒྱན་ཡུལ་ནསེ་འཡོང་བོའསྐྱི་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་གོསུམོ༔ ཚོཛེ་རིབོསེ་སྔ་མོའསྐྱི་དུསེ་ཙེམོ་ན༔ མོ་གོ་ངྷཱ་ཡསྐྱི་ཡུལ་དོགོ་ཏུ༔ མོཡོན་ཕྲུགོ་སྤུན་གོསུམོ་དོགོ་ཏུ་སྐྱོསྤྲེསེ༔参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:55-56.等，以上叙述从历史唯物主义的视角来看，开始将莲花生塑造为仙人下凡的形象，神通广大、法力无边的神秘人物。但值得注意的是虽然有些历史事件的描写手法夸张，神话色彩浓厚，也符合一些历史事实，比如莲花生用法力将古印度的那烂陀寺的所有梵文文献请到桑耶寺，说明赞普赤松德赞时期，桑耶寺中收藏的梵文文献极为丰富。这点在公元11世纪，阿底峡亲眼目睹到桑耶寺所收藏的梵文文献时感到无比惊讶和震撼[30]的记载中得以验证；《拔协》和《拔协·增补本》中“背部的莲花石碑上刻着简要的誓文，顶上安放狮子、护法是狮子画师。”[31]为此，有人怀疑不同版本的《拔协》之母本《韦协》来自桑耶寺的石碑，这种怀疑我们觉得有道理，在《铜洲遗教》的第11章中就记载，桑耶寺的四个方向有四个大石碑的记载①སྒོཡོ་བོཞོསྐྱི་ལ་རྡཡོ་རིསྐྱིང་ཆོསྤྲེན་པོཡོ་བོཞོསྐྱིའསྐྱི་ཐཡོགོ་ཏུ་ཟོངསེ་ཀྱསྐྱི་ཁྱིསྐྱི་བོཡོ་ཆོསྤྲེ་བོཞོསྐྱི༔参见尼玛威色,打热那他.莲花生传[M].成都:四川民族出版社,1989:51-52.。达仓宗巴·班觉桑布则进一步说到“四通石碑上的四只铜制母狗也向四方跳下，并且各自吼三次，然后返回石碑之上。”[32]

公元12世纪伏藏传记《铜洲遗教》掘藏师掘藏出来并公布于众后，莲花生的各类传记如雨后春笋般在藏传播开来。其中，藏地比较著名，流传最广，信众最熟悉信赖的是公元14 世纪雅杰·邬金林巴（1329—1360）掘藏的《莲花遗教》，也称《莲花生大师本生传》②《ཨུ་རྒྱན་གུ་རུ་པོདྨདྨ་འབྱུང་གོནསེ་ཀྱསྐྱི་སྐྱོསྤྲེསེ་རིབོསེ་རྣམོ་པོརི་ཐརི་པོ་རྒྱསེ་པོརི་བོཀཡོདོ་པོ》有时也称为：《ཁྲསྐྱི་སྲོཡོང་ལྡསྤྲེའུ་བོཙེན་བོཀའ་ཆོསྤྲེམོསེ》《བོཀའ་ཐང་ཤོསྤྲེལ་བྲོགོ་མོ》等，1987年四川民族出版社根据德格木刻版整理出版，此传记的汉译本由洛珠加措和俄东瓦拉先生翻译并于1990年、2007年由青海人民出版社出版。。对以上两部传记进行比较我们发现：①《铜洲遗教》的内容远远少于《莲花遗教》，前者只有41 章，后者多达108 章，《莲花遗教》不但记载了莲花生的今世即在乌仗那、古印度、尼泊尔及在藏的相关事件，还记载了莲花生在前世中的相关事件，其中记载了莲花生的前一生传世为印度东部具耳王之子—乔达摩的故事来叙述[33]。②在今世的相关事件描写过程中，《莲花遗教》以《铜洲遗教》为基础，添加了较多内容，比如关于莲花生与赞普首次相见时，后者只用9 颂来表述莲花生的自傲之歌，[34]而前者则用了30颂，几乎第61章全文来表述莲花生的自傲之歌，[35]《铜洲遗教》中9 颂莲花生的自傲之歌的内容，词汇几乎全盘抄录到了《莲花遗教》中，并在此基础上添加了一些内容。毫无疑问，雅杰·邬金林巴掘藏的《莲花遗教》在掘藏出来时，以及在抄录流传和造木刻版的过程中，参考了《铜洲遗教》的内容，《莲花遗教》中也明确提到：“此传记根据尼玛威色的《铜洲遗教》等文献进行了慎重校对，此传记值得所有读者信赖”[36]等。③《铜洲遗教》由于公布于众的时间较早，后来宁玛派和苯教掘藏师所掘藏出来的莲花生伏藏传记、各教派高僧撰写的莲花生传记及各类祈祷文传记，都可能参考了《铜洲遗教》这部伏藏传记。

余论

从莲花生的伏藏传记《铜洲遗教》的现有版本来看，整部传记中有一定的宗教、夸张和神话色彩的文学性，但其部分内容与早期的藏文文献记载相近，其两部手抄本的发现使我们认为，《铜洲遗教》的母本可能吐蕃时期已记录成册，公元12世纪，掘藏师娘·尼玛威色所掘藏出来并公布于众后，在民间以手抄本的形式流传近700 年，这段时间内，有人对《铜洲遗教》的母本内容进行过删减或增补，甚至篡改。直至公元19世纪造木刻版开始大量印刷流传（目前还没有发现19世纪之前的木刻版）及铅印本的问世，其内容才算固定。《铜洲遗教》在莲花生的各类传记中属于早期传记，但对其研究者不多，主要原因在我们对藏文伏藏文献的研究工作还有待深入展开，对于《铜洲遗教》正文中提到的抄录者堪卓益西措杰的相关研究成果也比较少。本文只是抛砖引玉，愿供学界深入探讨。